«فقر فرهنگ مطالعه در شهرستان نمین»
عدالت عزت پور
مسئول کتابخانۀ عمومی شهدای آبی بیگلو
توسعۀ فرهنگ برای اولین بار از سوی سازمان یونسکو در مباحث توسعه گنجانیده شد و اهمیت اساسی و بیشتری نسبت به قبل گرفت چرا که توسعۀ فرهنگی نسبت به توسعۀ اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... از اهمیت و پویایی بیشتری برخوردار است و در جامعه شناسی واژگان فرهنگ، توسعۀ فرهنگی در کنار مفاهیمی چون توسعه سیاسی، توسعه اقتصادی و توسعه اجتماعی به شکل گسترده قابل بحث است.
جامعه‌شناسان معتقد هستند که اگر فرهنگ یک جامعه به پویایی و پختگی لازم و شایسته نرسیده باشد، پیشرفت، انکشاف و توسعۀ اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ... آن جامعه میسّر نخواهد شد بنابراین اگر جامعهای توانسته باشد از بعد سیاسی- اجتماعی به توسعه برسد ولی از نظر فرهنگی توسعه نیافته باشد به یقین آن جامعه در مسیر درستی حرکت نکرده و در درازمدّت محکوم به زوال است.
پایین‌بودن سطح سواد در جوامع، از دلایل اصلی توسعه نیافتگی محسوب می‌شود؛ از سوی دیگر، رشد فکری- فرهنگی جوامع، از جملۀ شاخصه‌های بنیادین توسعه یافتگی است بنابراین در ادامه، به بحث مطالعه و فرهنگ کتاب و کتابخوانی از شاخص های اساسی توسعه یافتگی فرهنگی جوامع می پردازیم.
یکی از عوامل اساسی و بنیادینی که باعث رشد فکری-فرهنگی جوامع می شود فرهنگ مطالعه و کتاب و کتابخوانی در آن جوامع است که متأسفانه فقر فرهنگ مطالعه در کشور ما و بالطبع شهرستان نمین که از قدیم الایام به عنوان شهر فرهنگی شناخته شده است چندان خوشایند نیست و البته شهرستان نمین در سالهای اخیر در زمینه های دیگر فرهنگی نیز آنطور که باید و شاید و شایستۀ این شهرستان است رشد و توسعه نیافته است. بنابراین در سالی که یکی از مشخصه های نامگذاری آن، فرهنگ است جا دارد که این کمبود و کاستی جبران گردد.
متأسفانه بینش بیشتر مردم جامعۀ ما این است که هر چیزی حتی مقولۀ فرهنگی و از جمله فرهنگ مطالعه و کتاب و کتابخوانی باید بطور کامل از سوی دولت و نهادها و ارگانهای دولتی برنامه ریزی و به اجرا درآید که این نگرش بخصوص در مقولۀ فرهنگی مردود می باشد. نهادهای دولتی و در رأس آن، نهاد کتابخانه های عمومی کشور آنگونه که بر خود وظیفه می داند در تلاش برای ایجاد فرهنگ مطالعه و سوق دادن قشرهای مختلف اجتماعی به سمت کتاب و کتابخوانی است و کتابخانه های عمومی شهرستان نمین نیز با توجۀ به کمبود امکاناتی که با آن مواجه هستند در حدّ توان، تلاش بیشتری در ایجاد یک جامعۀ فرهنگی و اهل کتاب دارند. بنابراین در کنار فعالیت نهادهای دولتی و نهاد کتابخانه ها، هر یک از اعضای جامعه و خانواده ها هستند که در ایجاد فرهنگ مطالعه و علاقه مند نمودن کودکان به کتاب و کتابخوانی تلاش بیشتری نموده و در ترویج این مقولۀ فرهنگی باید نقش داشته باشند.
بدین ترتیب، برای رفع موانع و ایجاد زمینه و بسترهای لازم و مناسب برای ترویج و توسعۀ فرهنگ مطالعه و اهمیت دادن به کتاب و کتابخوانی درست است که نهادهای مختلف از جمله مدارس و سیستم آموزش و پرورش، کتابداران و نهاد کتابخانه های عمومی، دولت و نهادها و ارگانهای دیگر جامعه مسئول هستند امّا آنچه که تأثیر و اهمیت زیادی در رواج فرهنگ مطالعه در جامعه ایرانی و شهرستان نمین می تواند داشته باشد خانواده ها و تک تک مردم فهیم سرزمینمان هستند زیرا بدون تردید در خانواده هایی که پدر و مادر و یا هر یک از اعضای آن خانواده، اهل کتاب و مطالعه باشند و به کتاب اهمیت بدهند اعضای دیگر خانواده نیز علاقه مند به کتاب و مطالعه بار می آید و یک برنامه ریزی صحیح فرهنگی به رواج فرهنگ کتابخوانی و مطالعه به نتیجه میرسد.